หลักกฎหมายที่ก้าวหน้าได้กลายเป็นหนึ่งในเสาหลักภายใต้ "ยุทธศาสตร์รอบด้านสี่ประการ" (four-pronged comprehensive strategy) ในการสร้างสังคมนิยมเอกลักษณ์จีนมาตั้งแต่ปี 2555
ในรายงานที่เผยแพร่ในพิธีเปิดการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีน ครั้งที่ 20 เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้กล่าวคำว่า "หลักนิติธรรม" มากถึง 23 ครั้ง ซึ่งเน้นย้ำว่าพรรคให้ความสำคัญกับเรื่องนี้
"เราต้องทำงานเพื่อรับประกันว่าประชาชนจะรู้สึกได้ถึงความเป็นธรรม และความยุติธรรมต้องเกิดขึ้นในทุกการพิจารณาคดี" นายสี จิ้นผิง กล่าว
ประชาชนต้องมาก่อน
เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2563 ผู้แทนกว่า 2,000 คนในสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีน ชุดที่ 13 ซึ่งเป็นสภานิติบัญญัติสูงสุดของประเทศ ที่มารวมตัวกัน ณ มหาศาลาประชาชนในกรุงปักกิ่ง ต่างปรบมืออย่างยาวนานเมื่อประมวลกฎหมายแพ่งผ่านการรับรอง
กฎหมายดังกล่าวได้รับการยกย่องว่าเป็น "การประกาศสิทธิ์ของประชาชนในยุคใหม่" และได้รับการขนานนามว่า "สารานุกรมของชีวิตทางสังคม" โดยกฎหมายนี้คุ้มครองสิทธิ์ของพลเมืองจีนตั้งแต่เกิดจนตาย
นอกจากนี้ จีนยังสร้างกำแพงเมืองจีนทางกฎหมายเพื่อรักษาความมั่นคงของชาติ โดยผ่านกฎหมายและระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงกฎหมายต่อต้านการคว่ำบาตรจากต่างชาติในปี 2564 และใช้มาตรการตอบโต้การใช้กฎหมายต่างชาตินอกเขตอำนาจ
ณ สิ้นเดือนกันยายน 2565 จีนบังคับใช้กฎหมายรวมทั้งสิ้น 293 ฉบับ และมีข้อบังคับด้านการบริหาร 598 ข้อ โดยมีข้อบังคับระดับภูมิภาคมากกว่า 13,000 ข้อ นายหยิน ไป่ (Yin Bai) รองเลขาธิการคณะกรรมการกิจการการเมืองและกฎหมายของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน เปิดเผยในการแถลงข่าวที่จัดขึ้นโดยศูนย์สื่อมวลชนของการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีน ครั้งที่ 20 ที่กรุงปักกิ่งเมื่อวันพุธที่ผ่านมา
นายหยินกล่าวเสริมว่า กฎข้อบังคับของพรรค 159 ข้อ มีการบังคับใช้หรือแก้ไขในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา
นอกจากนี้ การปฏิรูประบบตุลาการยังประสบความสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม ยกตัวอย่างเช่น ความโปร่งใสในการพิจารณาคดี จีนไม่เพียงเปิดเผยกระบวนการพิจารณาคดีและการตัดสินของศาลต่อสาธารณชนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงขั้นตอนการไต่สวนและการดำเนินการตามคำพิพากษาด้วย และไม่เพียงแต่คำตัดสินสุดท้ายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงเหตุผลของการตัดสินด้วย
ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลดังกล่าวได้ผ่านทางสื่อ เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ สมุดปกขาว การแถลงข่าว รวมถึงบริการสายด่วน 12368 และแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เช่น วีแชท (WeChat) และเว่ยป๋อ (Weibo)
นอกจากนี้ จีนยังส่งเสริมการปฏิรูปกระบวนการพิจารณาคดีอาญาโดยมุ่งเน้นที่กระบวนการพิจารณาคดีของศาล ตลอดจนยึดมั่นในหลักการที่ถูกต้องตามกฎหมาย คำตัดสินตามหลักฐาน และหลักสันนิษฐานว่าเป็นผู้บริสุทธิ์อย่างเคร่งครัด
อัตราการคุมขังก่อนการพิจารณาคดีอาญาลดลงเหลือ 28.3% ในช่วงเก้าเดือนแรกของปี 2565 จาก 69.7% ในปี 2555 นายถง เจียนหมิง (Tong Jianming) รองอัยการสูงสุดลำดับแรก และรองเลขาธิการสำนักงานอัยการประชาชนสูงสุด กล่าว
"สิ่งนี้แสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าอย่างเป็นรูปธรรมในการพัฒนาระบบตุลาการ" นายถงกล่าว
รัฐบาลยึดหลักนิติธรรม
ดังคำกล่าวจีนโบราณว่าไว้ "การปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเข้มงวดนำไปสู่ความสงบเรียบร้อย ส่วนการปฏิบัติตามกฎหมายอย่างหละหลวมนำไปสู่ความวุ่นวาย"
ในแผนงานการดำเนินงานตามหลักนิติธรรมของรัฐบาล (พ.ศ. 2564-2568) ที่ประกาศเมื่อเดือนสิงหาคม 2564 จีนได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการปรับปรุงระบบการกำกับดูแลอำนาจการบริหาร และเรียกร้องให้มีความโปร่งใสมากขึ้น
แผนงานดังกล่าวระบุว่า จีนจะสร้างรัฐบาลที่เปิดกว้าง เป็นกลาง ขาวสะอาด มีประสิทธิภาพ และซื่อสัตย์ โดยมีการกำหนดหน้าที่อย่างเหมาะสม มีอำนาจและความรับผิดชอบตามกฎหมาย และมีการบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวด
เมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา นายหวง เหวินอี้ (Huang Wenyi) คณบดีคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเหรินหมินแห่งประเทศจีน ได้บรรยายเกี่ยวกับ "หลักนิติธรรมในจีนตลอดทศวรรษที่ผ่านมา" โดยระบุว่าจีนให้ความสำคัญกับการปฏิรูปเพื่อเพิ่มความคล่องตัวในการบริหารและการมอบอำนาจ ปรับปรุงกฎระเบียบ และยกระดับบริการของภาครัฐ
ยกตัวอย่างเช่น งานอนุมัติราว 47% ของคณะมุขมนตรี (State Council) ได้ถูกยกเลิกหรือถูกมอบหมายให้ผู้น้อยทำแทน และมีการลดขั้นตอนระหว่างงานอนุมัติลง 71%
"การปฏิรูปเหล่านี้ได้ขจัดข้อจำกัดที่บริษัทต่าง ๆ ต้องเผชิญ อีกทั้งยังช่วยแก้ไขข้อกังวลของประชาชน และเพิ่มพื้นที่ในตลาด นอกจากนั้นยังช่วยทำให้รัฐบาลขาวสะอาดขึ้น และปลดล็อกความมีชีวิตชีวาของตลาดและความคิดสร้างสรรค์ของสาธารณชน" นายหวงกล่าว
"หนึ่งในประเทศที่ปลอดภัยที่สุด"
ในการแถลงข่าวเมื่อวันพุธที่ผ่านมา นายสวี่ กานลู่ (Xu Ganlu) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงความมั่นคงสาธารณะ และหัวหน้าสำนักงานตรวจคนเข้าเมืองแห่งชาติ กล่าวว่า จีนมีอัตราการฆาตกรรม การกระทำความผิดทางอาญา และอาชญากรรมที่เกี่ยวข้องกับปืนต่ำที่สุดประเทศหนึ่งในโลก
จากการสำรวจที่จัดทำโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติในปี 2564 พบว่า 98.6% ของผู้ตอบแบบสอบถามรู้สึกปลอดภัยในการอยู่อาศัยในประเทศจีน เพิ่มขึ้น 11 จุดเปอร์เซ็นต์เมื่อเทียบกับปี 2555
นายสวี่อ้างอิงข้อมูลดังกล่าว และกล่าวว่า "ขณะนี้จีนได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่ปลอดภัยที่สุดในโลก"
https://news.cgtn.com/news/2022-10-19/CPC-congress-China-s-rule-of-law-is-serving-justice-to-serve-people-1efRJnbfn6o/index.html
วิดีโอ - https://www.youtube.com/watch?v=X44TtFsi5zY
